مالیات بر ارزش افزوده
هر یک از مودیان ثبت نام شده در نظام مالیات بر ارزش افزوده ، عاملان جمع آوری، ثبت و اظهار مالیات می باشند. بدین معنی که هر مودی هنگام فروش بایستی با اضافه کردن مالیات بر ارزش افزوده به قیمت فروش خود و صدور صورتحساب فروش، مالیات بر ارزش افزوده را از خریداران کالاها و خدمات دریافت و در دفاتر خود ثبت کند . مودی لازم است وجه مذکور را تا پایان دوره مالیاتی نزد خود نگهداری نموده و در نهایت مابه التفاوت مالیات های دریافتی هنگام فروش و مالیات پرداختنی خود به هنگام خرید را به سازمان امور مالیاتی اظهار و پرداخت نماید . نظام مالیات بر ارزش افزوده بر پایه مصرف اخذ می شود . این مالیات توسط مصرف کننده نهایی کالاها و خدمات پرداخت می شود و فعالان اقتصادی تنها عناصر زنجیره واردات / تولید/ توزیع هستند که مالیات بر ارزش افزوده را در طول زنجیره به عنصر بعدی خود انتقال می دهند. در اکثر کشورهای مجری مالیات بر ارزش افزوده به منظور کاهش هزینه های اجتماعی و مادی، مالیات مذکور با اجرای مالیات بر ارزش افزوده ساده و اخذ مالیات بر ارزش افزوده در قالب بخشی از قیمت تمام شده از فعالان اقتصادی حاضر در انتهای زنجیره از فراخوان آنها اجتناب می شود و صرفا بار مالی این نوع مالیات از طریق بهای تمام شده به مصرف کننده نهایی منتقل می شود.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده
سطوح محاسبه ارزش افزوده
ارزش افزوده در هر یک از سطوح واحد اقتصادی قابل محاسبه است، سطوح شامل: طبقه (متشکل از چند واحد اقتصادی دارای فعالیت مشابه)، گروه (متشکل از چند طبقه) ، بخش (متشکل از چندگروه) ، قسمت (متشکل از چند بخش) و بالاخره کل اقتصاد( شامل کلیه قسمت های اقتصادی)
جهت ثبت موارد مربوط به محاسبات مالیات و عوارض ارزش افزوده باید ۴ سرفصل مجزاء تعریف شود:
۱-حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید
۲-حساب مالیات بر ارزش افزوده فروش
۳-حساب عوارض خرید
۴-حساب عوارض فروش
ماده ۱۴ – میزان مالیات، با توجه به ارزش کالا که در صورتحساب موجود می باشد محاسبه می شود. چنانچه برای کالا؛ صورت حسابی وجود نداشته باشد، اسناد و مدارک بیانگر این مطلب باشد که ارزش کالا به صورت واقعی اعلام نشده، مالیات آن کالا با توجه به بهای روز آن کالا یا خدمات محاسبه می شود.
تبصره ـ موارد زیر از منابع محاسبه مالیات نمی باشد: الف ـ تخفیفات اعطائی؛ ب ـ مالیات موضوع این قانون که قبلاً توسط عرضه کننده کالا یا خدمت پرداخت شده است؛ ج ـ سایر مالیاتهای غیر مستقیم و عوارضی که هنگام عرضه کالا یا خدمت به آن تعلق گرفته است.
ماده ۱۵ ـ مالیات واردات کالا، از ارزش گمرکی کالا (قیمت خرید، هزینه حمل و نقل و حق بیمه) به علاوه حقوق ورودی (حقوق گمرکی و سود بازرگانی) درج شده در اوراق گمرکی محاسبه می شود.
ماده ۱۶ ـ نرخ مالیات بر ارزش افزوده، یک و نیم درصد می باشد.
تبصره ـ نرخ مالیات بر ارزش افزوده کالاهای خاص به شرح زیر تعیین می گردد:
۱ ـ انواع سیگار و محصولات دخانی، دوازده درصد (۱۲%) ؛
۲ ـ انواع بنزین و سوخت هواپیما، بیست درصد (۲۰%)
ماده ۱۷) تبصره ۱ ـ در صورتی که مؤدیان مالیات پرداخت شده توسط مودیان بیشتر از مبلغ اصلی در هر دوره باشـند، مبلغ اضافه پرداختی جهت مالیات های دوره بعد محاسبه خواهـد شـد و در صـورت تقاضـای مؤدیان، مبلغ اضافه مالیات پرداخت شده استرداد خواهد شد.
تبصره ۲ ـ در صورتی که موضوع فعالیت مؤدیان جز موارد معاف از مالیات باشد و یا مشمول مالیات نباشند، مالیات های پرداخت شده بابت این موارد دریافت نمی شود.
تبصره ۳ ـ در صورتی که فعالیت مورد نظر، معاف از مالیـات باشد، تنها مالیات فعالیت هایی که مشمول مالیات هستند، منظور خواهد شد.
تبصره ۷ ـ مالیات هایی که زمان خرید کالاها و خدمات، توسط شهرداری ها و دهیاری ها پرداخت می گردد، طبق مقررات این قانون، قابل تهاتر و یا استرداد خواهد بود.
معافیت های مالیات بر ارزش افزوده
موارد معافیت از ارزش افزوده ها:
طبق ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ موارد معاف از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده به شرح ذیل می باشد:
۱- برنج ، سویا ، نان ،شکر ، شیر خشک مخصوص تغذیه کودکان، آرد خبازی ، پنیر ،حبوبات، شیر ، قند ، روغن نباتی و گوشت
۲- اموال غیر منقول
۳- فرش دستباف
۴- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوانوردی ویژه فرودگاهها بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت راه و ترابری و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیأت وزیران میرسد
۵- صندوق های قرض الحسنه مجاز، خدمات بانکی و اعتباری بانکها ، صندوق تعاون و موسسات و تعاونی های اعتباری
۶- محصولات کشاورزی فرآوری نشده
۷- خوراک دام وطیور
۸- دام و طیور زنده ، آبزیان ، زنبور عسل و نوغان
۹- موسسات دولتی و نهادهای عمومی غیر دولتی با تایید هیأت وزیران و حوزه های گیرنده هدایا ، کالاهای اهدایی به صورت بلاعوض به وزارتخانه ها
۱۰ _ انواع کود ، سم ، بذر ، نهال
۱۱- خدمات حمل و نقل عمومی و مسافری درون و برون شهری جاده ای ، ریلی ، هوایی و دریایی
۱۲- کتاب ، مطبوعات ، دفاتر تحریر وانواع کاغذ چاپ و تحریر و مطبوعات
۱۳- خدمات مشمول مالیات بر درآمد حقوق ، موضوع قانون مالیاتهای مستقیم
۱۴- خدمات درمانی ( انسانی ، حیوانی ، گیاهی )، خدمات توانبخشی و حمایتی، انواع دارو و لوازم مصرفی درمانی
۱۵- امور اقتصادی و دارایی ، درمان وآموزش پزشکی ، انواع خدمات پژوهشی و آموزشی که طبق آیین نامه ای که با پیشنهاد مشترک وزارتخانه های علوم تحقیقات و فن آوری ، بهداشت ، آموزش و پرورش و کار و امور اجتماعی ظرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون به تصویب هیات وزیران میرسد
۱۶ _ کالاهایی که همراه مسافر و برای استفاده شخصی تا میزان معافیت مقرر طبق مقررات صادرات و واردات وارد کشور میشود مازاد بر آن طبق مقررات این قانون مشمول مالیات خواهد بود .
۱۷- اقلام با مصارف صرفاً دفاعی (نظامی و انتظامی ) و امنیتی بر اساس فهرستی که به پیشنهاد مشترک وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح و وزارت امور اقتصادی و دارایی تهیه و به تصویب هیات وزیران میرسد فهرست مذکور از اولین دوره مالیاتی پس از تصویب هیات وزیران قابل اجراء خواهد بود
طبق ماده ۱۳ قانون مالیات بر ارزش افزوده؛ صادرات کالا و خدمت به خارج از کشور از طریق مرزهای رسمی کشور، مشمول مالیات این قانون نمی باشد و چنانچه مالیاتی در این باره پرداخت شود، با ارایه برگه خروجی صادره توسط گمرک ( در مورد کالا ) و اسناد و مدارک ، میتوان مبلغ را باز پس گرفت.
تبصره _ چنانچه مسافران کشورهای خارجی بابت خرید کالاها، مالیاتی پرداخت نمایند، تا دو ماه پس از تاریخ خرید آن ها، پس از ارایه اسناد و مدارک قابل دریافت خواهد بود.
تصمیمات راهبردی